Op 13 november 2025 heeft Ubisoft de game Anno 117: Pax Romana uitgebracht. Valt deze nieuwe stedenbouwer in de smaak? In onze review bespreekt Theo zijn indrukken met de game!
De afgelopen week heb ik aardig wat uren aan de Romeinse tijd gedacht voor de review van deze game. ANNO 117: PAX Romana is alweer het 8ste deel in de Anno-serie. Net als de vorige delen is dit nieuwste deel ontwikkeld door Ubisoft Mainz. Na Anno 1800 is dit pas het tweede deel dat ook op de consoles uit is gekomen. Hoewel er een klein stukje RTS in zit, zijn de ANNO games in eerste plaats citybuilders, waarin bouwen, management, handel en diplomatie het grootste deel van het spel bepaald.
Anno 117 neemt ons mee naar de romeinse tijd, om specifiek te zijn naar de gouden eeuw van de Romeinen; de PAX Romana. Een periode van ongeveer 200 jaar waar er binnen de grenzen van het rijk een relatieve rust heerste en er grote economische voorspoed was. Het jaar 117 brengt ons naar de piek van deze periode en was het jaar waarin keizer Publius Aelius Hadrianus aan de macht kwam. Hij is o.a. bekend van de muur van Brittannië (de regio de game over gaat) en het Serapeüm van Alexandrië in Egypte (waar de toekomstige DLC ons heen brengt).
Check hier de videoreview
Samenvatting van de videoreview
In bovenstaande videoreview schetst Theo Anno 117: Pax Romana als een klassieke citybuilder met een typische Anno-structuur. Je bouwt steden op eilandjes, beheert grondstoffen, drijft handel, doet aan diplomatie en er is een klein stukje gevechten. Hij benadrukt dat de game sterk lijkt op eerdere Anno-delen zoals Anno 1404 en andere stadbouwgames als SimCity, maar duidelijk verschilt van strategiegames zoals Civilization, die veel meer op macro-strategie focussen dan op stadsopbouw. Voor verdwaalde nieuwkomers is het dus helder: dit is in de kern een diepgaande stedenbouw- en managementgame.
Qua modes vertelt Theo dat de game een verhalende campaign heeft én een endless/sandbox-modus. In beide bouw je in principe op dezelfde manier je stad op, maar de story mode legt er een verhaaltje overheen en fungeert tegelijk als uitgebreide tutorial, vooral handig voor beginners of mensen die nooit eerder Anno hebben gespeeld. De endless mode is juist echt voor eindeloos bouwen: je start met weinig – wat geld en basismaterialen – en werkt langzaam toe naar een grote stad met verschillende bevolkingslagen (arbeiders, “Jan Modaal”, edelen), elk met hun eigen behoeftes zoals eten, markt, geloof, veiligheid en gezondheid. De verhalende modus kun je zelfs in co-op spelen.
Theo gaat dieper in op de gameplaybalans en moeilijkheid. Hij vindt dat de balans over het algemeen goed is, maar waarschuwt voor het klassieke Anno-fenomeen: maak je een grote fout, dan kun je in een neerwaartse spiraal terechtkomen waar je bijna niet meer uitkomt. In Anno 117 speelt het godensysteem daar een belangrijke rol in. Kies je bijvoorbeeld eerst een god die je voedselproductie bufft, en stap je daarna over op een oorlogsgod, dan kan je voedselproductie instorten, mensen sterven, productie verder kelderen en je economie volledig naar de knoppen gaan. Tegelijk vindt hij de game goed toegankelijk, juist omdat je de moeilijkheid uitgebreid kunt schalen: startkapitaal, beginnende bouwmaterialen, slimheid van AI-tegenstanders en hoe snel rampen zoals brand, ziekte en rellen uitbreken, zijn allemaal aanpasbaar.
Wat Theo vooral plezier geeft, is het laten groeien én verfraaien van je rijk. Er is een uitgebreide research tree waarmee je steeds mooiere en grotere gebouwen vrijspeelt. Je kunt complete wooneilanden bouwen die volledig afhankelijk zijn van productie op andere eilanden of van handel, of juist functionele productieregio’s maken. Daarnaast kun je je steden aankleden met flora, fauna en prestige-objecten: bomen, bloemperken, beelden, fonteinen, badhuizen – passend bij de Romeinse tijd. Prestige zorgt voor tevreden burgers, betere relaties en nieuwe vrijgespeelde opties. De setting draait in de base game rond Italië en Britannië tijdens de Pax Romana, met verschillende bouwstijlen per regio en een geplande DLC richting Egypte. Er is bovendien ruimte voor conflict: afhankelijk van de difficulty kun je vrijwel in vrede spelen of juist oorlog voeren, met stadsmuren, kustverdediging, schepen en legers.
Tot slot bespreekt Theo de minpunten, besturing en zijn eindoordeel. Hij speelt op Xbox en zegt dat de controllerbesturing even wennen is, zelfs voor iemand die al veel van dergelijke games op console speelt, maar dat je na een uur of vijf à zes alles vrijwel blindelings doet en dat het prima geoptimaliseerd is. Wat hij echt mist, zijn goede management-overlays: je ziet bijvoorbeeld slechts per brandweergebouw het dekkingsgebied, in plaats van in één oogopslag voor je hele stad, wat voor een citybuilder een belangrijk quality-of-life-element is. Ondanks dat gemis vindt hij de game zijn prijs ruimschoots waard: de campaign duurt grofweg 10–15 uur, maar met endless mode kun je volgens hem makkelijk honderden uren kwijt. Hij noemt Anno 117 misschien wel de beste Anno ooit, mede door de interessantere Romeinse setting vergeleken met Anno 1800, en sluit af met een stevige aanbeveling.
Conclusie
Als liefhebber van strategie games heb ik in het verleden aardig wat uurtjes gespendeerd in verschillende Anno delen. Hoewel over het algemeen men van mening is dat Anno 1800 de beste uit de reeks was, heb ik maar weinig tijd in dit deel zitten. De periode rond het jaar 1800 heeft voor mij niks speciaals. Hoe anders is dat met dit deel, het jaar 117, de Romeinse tijd. Dit geeft deze citybuilder net iets speciaals mee. Ubisoft heeft alles wat goed was aan Anno 1800 meegenomen naar Anno 117 en daar een mooi Romeins en Keltisch sausje overheen gegoten. Niet alleen grafisch ademt het Romeins, ze hebben er extra gameplay elementen zoals goden aan toegevoegd. En wat zijn Romeinen zonder dat ze een robbertje vechten? Waar de vorige Anno alleen zeegevechten kenden, kun je in Anno 117 ook lekker je gang gaan met land-legers. Al met al voor mij misschien wel de beste Anno uit de reeks. En geheel in Anno-stijl, het eindcijfer een 8.1.
